Ijabọ kan ti a tu silẹ loni nipasẹ Ajo Agbaye fun Ilera fihan pe 99% tiawọn olugbe aye nmi afẹfẹti o kọja awọn opin didara afẹfẹ ti WHO, ti o halẹ fun ilera wọn, ati awọn eniyan ti ngbe ni awọn ilu ti nmí awọn ipele ti ko ni ilera ti nkan ti o dara ati nitrogen dioxide, pẹlu awọn eniyan ti o wa ni kekere - ati awọn orilẹ-ede agbedemeji ti o ni ipa julọ.
Ìròyìn náà sọ pé àwọn ìlú tó lé ní ẹgbẹ̀rún mẹ́fà [6,000] ní orílẹ̀-èdè mẹ́tàdínlọ́gọ́fà [117] ló ń bójú tó bí afẹ́fẹ́ ṣe máa ń wúlò, ìyẹn nọ́ńbà tí wọ́n kọ sílẹ̀.Ajo Agbaye ti Ilera n tẹnuba pataki ti diwọn lilo awọn epo fosaili ati gbigbe awọn igbese ilowo miiran lati dinku awọn ipele idoti afẹfẹ.
Awọn ohun elo ti o dara ati nitrogen oloro
Nitrogen dioxide jẹ idoti ilu ti o wọpọ ati aṣaaju si awọn nkan ati osonu.Imudojuiwọn 2022 ti aaye data Didara Didara Air ti WHO ṣafihan awọn wiwọn orisun-ilẹ ti awọn ifọkansi arosọ lododun ti nitrogen oloro (NO2) fun igba akọkọ.Imudojuiwọn naa pẹlu pẹlu wiwọn ọrọ patikulu pẹlu iwọn ila opin kan ti o dọgba tabi kere si 10 microns (PM10) tabi 2.5 microns (PM2.5).Awọn iru idoti meji wọnyi ni pataki wa lati awọn iṣẹ eniyan ti o ni ibatan si sisun awọn epo fosaili.
Ipilẹ data didara afẹfẹ tuntun jẹ eyiti o gbooro julọ titi di oni ti o bo ifihan idoti afẹfẹ dada.Nipa awọn ilu 2,000 diẹ sii / awọn ibugbe eniyan ni bayi ṣe igbasilẹ data ibojuwo orisun-ilẹ fun ọrọ pataki, PM10 ati/tabiPM2.5akawe si awọn ti o kẹhin imudojuiwọn.Eyi jẹ ami idasi ilọpo mẹfa ti o pọ si ni nọmba awọn ijabọ lati igba ti data data ti ṣe ifilọlẹ ni ọdun 2011.
Ni akoko kanna, ipilẹ ẹri fun ibajẹ afẹfẹ ibajẹ si ara eniyan ti n dagba ni kiakia, pẹlu ẹri ti o ni imọran pe ọpọlọpọ awọn idoti afẹfẹ le fa ipalara nla paapaa ni awọn ipele kekere pupọ.
Awọn nkan pataki, paapaa PM2.5, le wọ inu jinlẹ sinu ẹdọforo ati ki o wọ inu ẹjẹ, ti o ni ipa lori iṣan inu ọkan ati ẹjẹ, cerebrovascular (ọpọlọ) ati awọn eto atẹgun.Ẹri tuntun daba pe awọn nkan ti o ni nkan le ni ipa awọn ẹya ara miiran ati tun fa awọn arun miiran.
Awọn ijinlẹ ti fihan pe nitrogen oloro ni nkan ṣe pẹlu awọn arun atẹgun, paapaa ikọ-fèé, ti o fa awọn ami aisan atẹgun (gẹgẹbi ikọ, mimi tabi iṣoro mimi), ile-iwosan ati awọn abẹwo si yara pajawiri.
"Awọn idiyele epo fosaili giga, aabo agbara ati iyara ti koju awọn italaya ilera ibeji ti idoti afẹfẹ ati iyipada oju-ọjọ tẹnumọ iwulo iyara lati mu ki ile aye ti ko ni igbẹkẹle si awọn epo fosaili,” Oludari Gbogbogbo WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus sọ.
Awọn igbese lati mu daraair didaraati ilera
Tani n pe fun igbese iyara ati imudara lati ṣe awọn igbese lati mu didara afẹfẹ dara si.Fún àpẹrẹ, gba tàbí ṣàtúnyẹ̀wò kí o sì ṣe àwọn ìlànà ìmúdájú afẹ́fẹ́ ti orílẹ̀-èdè ní ìbámu pẹ̀lú àwọn ìtọ́sọ́nà dídára afẹ́fẹ́ WHO tuntun;Atilẹyin iyipada lati nu agbara ile fun sise, alapapo ati ina;Ilé ailewu ati ifarada awọn ọna gbigbe gbogbo eniyan ati ẹlẹsẹ – ati awọn nẹtiwọọki ọrẹ keke;Ṣiṣe awọn itujade ọkọ ti o muna ati awọn iṣedede ṣiṣe;Ayẹwo dandan ati itọju awọn ọkọ ayọkẹlẹ;Idoko-owo ni ile daradara-agbara ati agbara agbara;Imudara ile-iṣẹ ati iṣakoso egbin ilu;Dinku awọn iṣẹ agroforestry bii jijo idoti ogbin, ina igbo ati iṣelọpọ eedu.
Ọpọlọpọ awọn ilu ni awọn iṣoro pẹlu nitrogen oloro
Ninu awọn orilẹ-ede 117 ti o ṣe atẹle didara afẹfẹ, 17 ida ọgọrun ti awọn ilu ni awọn orilẹ-ede ti o ni owo-wiwọle giga ni didara afẹfẹ ni isalẹ awọn itọsọna didara afẹfẹ ti WHO fun PM2.5 tabi PM10, ijabọ naa sọ.Ni awọn orilẹ-ede kekere - ati aarin-owo oya, o kere ju 1% ti awọn ilu pade awọn ala ti a ṣeduro WHO fun didara afẹfẹ.
Ni agbaye, awọn orilẹ-ede kekere - ati awọn orilẹ-ede ti o wa ni agbedemeji tun wa ni ifarahan si awọn ipele ti ko ni ilera ti awọn nkan ti o niiṣe ti a ṣe afiwe si apapọ agbaye, ṣugbọn awọn ilana NO2 yatọ, ni iyanju iyatọ ti o kere si laarin giga - ati kekere - ati awọn orilẹ-ede ti o ni owo-ori.
Nilo fun ilọsiwaju ibojuwo
Yuroopu ati, si iwọn diẹ, Ariwa Amẹrika wa awọn agbegbe pẹlu data didara afẹfẹ ti okeerẹ.Lakoko ti awọn wiwọn PM2.5 ko tun wa ni ọpọlọpọ awọn orilẹ-ede kekere - ati awọn orilẹ-ede ti o ni owo-aarin, wọn ti ni ilọsiwaju ni pataki laarin imudojuiwọn data to kẹhin ni ọdun 2018 ati imudojuiwọn yii, ati 1,500 diẹ sii awọn ibugbe eniyan ni awọn orilẹ-ede wọnyi ṣe atẹle didara afẹfẹ.
Akoko ifiweranṣẹ: Oṣu Kẹjọ-24-2023